Tolk Gerrit Krol bestudeert muurteksten in het ondergrondse commandocentrum van de SS-4 silolanceerbasis Lutkz-1 – Oekraïne 2010
Op de voormalige Sovjet militaire raketbasissen treffen wij een veelvoud aan spreuken, leuzen, parolen, kreten, strofe, verboden en technische instructies aan. Allen in het Cyrillisch natuurlijk…
Die fotografeer ik, Arnold, allemaal; een zelf toegekende taak. Geen hoogwaardige fotografie maar snel ‘klik-klak-werk’, terwijl Martin zijn statief opzet voor de echt interessante zaken. Thuis vertaalt onze tolk Gerrit Krol de teksten, soms met de nodige moeite vanwege al die technische terminologieën.
Deze muurteksten geven een aardig beeld van hoe het dagelijks leven eruit moet hebben gezien op een militaire basis met ‘Weapons of Mass Destruction’.
Propagandistische of ideologisch getinte teksten, ooit geuit door de grondleggers van het communisme als Lenin, herinneren de sterveling aan het hogere doel waar hij onderdeel van mocht uitmaken. Of technische instructies – wat wel en niet te doen bij een installatie – soms doet het zelfs hilarisch aan door onze bril van de huidige tijd. En vaak ook alledaagse verboden als ‘doe dit niet’ of juist wel: verboden te roken!
Voor alle locaties geldt dat de teksten geen uniformiteit bezitten. Ze zijn op elke plek weer verschillend en sommige locaties zijn bijvoorbeeld rijker gedecoreerd met dit soort graffiti als anderen. Wat mij ook altijd heeft bevreemd: waar je bij de installaties van de Amerikanen een standaardisatie vindt van waarschuwingstekens en instructies, is het bij de installaties van de Sovjets een ratjetoe. Blijkbaar was het aanbrengen van deze teksten een locale aangelegenheid en had de commandant van een complex de bevoegdheid om de meest getalenteerde kwasthouder met verfbus op pad te sturen.
Er zijn dan ook veel verschillen te herkennen tussen de verschillende basissen. Niet alleen kwantitatief zoals ik al schreef, maar ook kwalitatief. De potloodlijntjes van de sjablonering staan nog vaak onder en boven de tekst! Dat zou je toch niet verwachten op locaties waar eens nucleaire wapens met al zijn beveiliging en technische installaties lagen opgeslagen?
Deze collage geeft dus een klein stukje geschiedenis in beelden weer. Het legt blijvend vast wat met de afbraak van deze complexen uiteindelijk verloren zal gaan.
